Nieubłaganie nadchodzi koniec lata, a wraz nim dobiega końca 5. sezon archeologiczny w Dzwonowie. Dzięki dotacji udzielonej przez władze Gminy Skoki pracami wykopaliskowymi mogliśmy objąć spory fragment wzniesienia, na którym w średniowieczu istniała siedziba rycerska rodu Nałęczów i jej następca – staropolski dwór szlachecki rodziny Rogalińskich. Badania te mają kolosalne znaczenie nie tylko dla poznania historii samego Dzwonowa, przybliżają również kulturę materialną szlachty zamieszkującej w XVI-XVII wieku tą części Rzeczypospolitej. Ja dotąd, w Wielkopolsce, niewiele takich obiektów zostało metodycznie rozpoznanych.

Za największy sukces tego sezonu uznajemy odkrycie (w zachodniej części wykopu) fragmentu budynku dworskiego, który to, jak oszacowaliśmy na podstawie zdjęć lotniczych, miał wymiary około 11 x 9 m. Mimo, że w tym roku odsłoniliśmy niecałe 10% zarysu dworu, to na na szczególną uwagę zasługuje duża kolekcja kafli piecowych. Większość z nich jest bogato zdobiona motywami roślinnymi (chabry, kwiaty lotosu, winorośl), przestawieniami cherubinków i fantastycznych zwierząt i dodatkowo pokryta barwnymi polewami. Zabytki te związane są z najmłodszą fazą istnienia rezydencji szlacheckiej, która przypadła na 2 połowę XVII wieku, a być może też początki kolejnego stulecia. Szczególną uwagę zwraca pięknie wykonany kafel w kształcie głowy kobiety, który z przymrużeniem oka nazwaliśmy „Dzwonowską Nefertiri”. W pobliżu pozostałości dworu Rogalińskich odsłoniliśmy też kilka zagadkowych jam wypełnionych kamieniami, gruzem ceglanym, polepą i gliną. Prawdopodobnie w miejscach tych osadzone były drewniane pale tworzące konstrukcję nośną XIV-XV – wiecznej wieży mieszkalno-obronnej. Z tą fazą funkcjonowania siedziby pańskiej związane są liczne zabytki: ostroga żelazna, fragmenty importowanych naczyń kamionkowych i nadzwyczaj liczne w tym roku denary jagiellońskie. Odkryciom średniowiecznym i nowożytnym towarzyszyły też znaleziska o wiele starsze – narzędzia krzemienne i fragmenty naczyń pochodzące z neolitu (ok. 5000 lat temu). Zabytki pozyskane w trakcie badań dzwonowskich już niedługo będzie można podziwiać na wystawie w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu. Wybrane artefakty będą również eksponowane w Muzeum Historii Polski, które powstaje obecnie na warszawskiej Cytadeli.

Korzystając z okazji serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych na IV Spotkanie Dzwonowskie, które odbędzie się 13 października 2018 roku w Dzwonowie, około godziny 18.00. Jak co roku przedstawimy najnowsze wyniki badań, na wystawie plenerowej zaprezentujemy najciekawsze zabytki, omówimy również dalsze plany ekspedycji dzwonowskiej. Tradycyjnie nie zabraknie ogniska i skromnego poczęstunku. Szczegóły dotyczące planowanego wydarzenia będą dostępne wkrótce na stronie Dzwonowo – zaginione miasto. Mamy też nadzieję, że w przyszłym roku, dzięki współpracy z Gminą Skoki, będziemy mogli odkrywać kolejne sekrety Dzwonowa, które niczym puzzle układają się w coraz ciekawszą opowieść o dawnych mieszkańcach tej miejscowości.

Marcin Krzepkowski

PODOBNE ARTYKUŁYWIĘCEJ OD AUTORA