Unia Europejska
Gmina Skoki to obszar doskonale nadający się do uprawiania wszelkiego typy turystyki.
- Baza gastronomiczna
- Baza noclegowa
- Wędkarstwo
- Szlaki turystyczne
- Szlaki Rowery
- Szlak Kościołów Drewnianych
- Puszcza Zielonka
- Szlak Kajakowy „Puszcza Zielonka”
- Cysterski Szlak Rowerowy
Stary Fortepian CAFE – sala bankietowo-konferencyjna, imprezy okolicznościowe,
Skoki, ul. Kazimierza Wielkiego17,
tel. 607 936 126
„Karczma Kołodziej” Dorota Kamińska – pub, smaczna domowa kuchnia, imprezy okolicznościowe
Skoki, ul. Poznańska 10
tel. 061 812 40 46
czynne codziennie 10:00-20:00
piątek i sobota 10:00-24:00
Pizzeria Verona
Skoki, ul. Wągrowiecka 12,
tel. 61 892 52 28, 660 481 642
Godziny otwarcia:
- poniedziałek – sobota: 12:00 – 22:00,
- niedziela: 14:00 – 22:00
Dowóz na terenie Skoków gratis.
Dworek Pod Złotą Podkową
ul. Rościńska 16A,
62-085 Skoki
Gościniec Winnica
ul. Dzwonowska 1,
62-085 Sławica
Pizzeria Italiana
Skoki, ul. Kościelna 9
tel. 61 892 56 50, 692 944 280
Godziny otwarcia:
- wtorek – sobota: 11:00 – 21:00,
- niedziela: 13:00 – 21:00
Dowóz na terenie Skoków gratis.
Bar Zapiecek
Kuchnia domowa i wyszukana
Sława Wlkp. – budynek stacji PKP
tel. 500 069 600
Godziny otwarcia:
- od listopada do marca: 12:00 – 18:00
- od kwietnia do października: 11:00 – 20:00
- w poniedziałki nieczynne
Dom Plenerowy „Skoki”
Organizacja imprez okolicznościowych
ul. Zamkowa 1, 62-085 Skoki
tel. 61 856 04 30 wew. 22
Agroturystyka Morelowy Sad (dawniej Relax 4 all)
Małgorzata Sinderson
ul. Włókna 7A, 62-085 Potrzanowo
510-310-760 (Małgorzata)
503-890-206 (Przemek)
Gospodarstwo Agroturystyczne „ZACISZE”
Karina Szymaś
Łosieniec 46, 62-290 Mieścisko
tel. 668 423 698
Gospodarstwo Agroturystyczne „Białe Łabędzie”
Danuta i Piotr Białachowscy,
ul. Smolarki 14
62-085 Potrzanowo
Gospodarstwo Agroturystyczne
Jan Mańka
62-085 Pawłowo Skockie 14
Gospodarstwo Agroturystyczne „Grzybolesie”
Danuta i Stanisław Strzelczyk
62-085 Grzybowice 7A
Ośrodek Agroturystyczny „Walentynówka”
62-085 Bliżyce 4
Agroturystyka – Katarzyna Dudziak
62-085 Wysoka 14
Dworek Pod Złotą Podkową
ul. Rościńska 16A, 62-085 Skoki
Gościniec Winnica
ul. Dzwonowska 1, 62-085 Sławica
Pokoje do wynajęcia
ul. Nowy Borówiec 2,
62-085 Potrzanowo
tel. 785 426 053
Archidiecezjalny Dom Rekolekcyjny
62-085 Rościnno 1
Agroturystyka – Grzegorz Henzel
ul. Nowy Borowiec
62-085 Potrzanowo
tel. 785 426 053
Skockie wody to raj dla wędkarzy. Na chętnych czekają liczne łowiska, bogate w rozmaite gatunki ryb.
Aby łowić ryby na terenie Gminy Skoki należy posiadać kartę wędkarską, wydaną przez stosowne Starostwo Powiatowe według adresu zameldowania. Z kartą wędkarską należy wykupić stosowne zezwolenie u zarządcy danych wód.
Na terenie Gminy Skoki działają dwa koła wędkarskie:
- Koło PZW Nr 120 w Skokach, prezes Koła Alojzy Pacholski, tel. 604 722 952
- Koło PZW Nr 51 Troć, prezes Koła Leszek Czarnyszewicz, tel. 660 060 002
Do PZW należą jeziora: Gackie, Borowe, Książe i Dzwonowskie, łowić na nich można po wykupieniu stosownych zezwoleń w dowolnym kole PZW na terenie Okręgu Poznańskiego.
Pozostałe jeziora posiadają swoich zarządców, u których należy wykupić zezwolenie, i tak:
- PZW Troć: jez. Karolewskie, tel. kontaktowy: 660 060 002
- Gospodarstwo Rybackie w Skokach: jez. Rościńskie, jez. Maciejak z jez. przyległymi (Liskówka, Jeziorko, Lipka) jez. Włókna oraz jez. Brzeźno – tel. kontaktowy 61 8124 762
Zezwolenia na połów można kupić u zarządcy, oraz:
- PPHU Va-Bank, Plac Powstańców Wlkp. 4, Skoki, tel. 61 8124 460
- PPH Agro-Zbyt, ul. Parkowa 18, Skoki, tel. 61 8925 126
- U Skarbnika Koła PZW nr 120 w Skokach, tel. 516 048 578
Przedsiębiorstwo Produkcji Rybackiej MAJ Sp. z o.o. w Wągrowcu: jez. Budziszewskie, tel. kontaktowy 67 262 19 06. Zezwolenia sprzedaje PPHU Va-Bank, Plac Powstańców Wlkp. 4, Skoki, tel. 61 8124 460.
Na terenie gminy działają także dwa prywatne łowiska:
„Łowisko u Leszka” w Skokach przy ul. Granicznej 3, tel. 602 736 850
Szlaki rowerowe:
Na terenie Gminy Skoki znajduje się ponad 100 km. oznakowanych szlaków rowerowych, wchodzą one w system szlaków rowerowych „Puszczy Zielonka” łącznie dając ponad 500km ciekawych tras rowerowych. Szlaki wyposażone są w infrastrukturę turystyczną tj. miejsca przystankowe, mapy, bogate oznaczenie min. GPS do pobrania ze strony www.puszcza-zielonka.pl
Wśród nich przez naszą gminę wiedzie „Cysterski Szlak Rowerowy w Północnej Wielkopolsce” (CRS), łączący obiekty i miejsca historyczne związane z pobytem Cystersów w północnej części wielkopolski od pocz. XII w. Szlak liczy 143 km i jest oznaczony oficjalnym logo „Szlaku Cysterskiego w Polsce”.Szlak swój bieg zaczyna w Poznaniu (Malta), wiedzie do Owińsk, w kierunku Gminy Skoki, gdzie dwoma odnogami liczącymi ok. 40km zamyka się w pętlę nad Wągrowcem.
Na szlaku warto zobaczyć:
- Klasztory pocysterskie w Owińskach i Wągrowcu
- Wągrowiec: Muzeum Regionalne „Opatówka” oraz bifurkacja (stworzone przez Cystersów skrzyżowanie rzek Nielby i Wełny).
- Łekno: stożkowe grodzisko, tzw. „Klasztorek” – miejsce po najstarszym w Polsce opactwie cysterskim (1153r.).
- Tarnowo Pałuckie: miejscowość, która była kiedyś własnością Cystersów, z najstarszym w Polsce drewniany kościołem z przełomu 1373/1374 roku.
Szlaki piesze:
Zwolenników turystyki pieszej zapraszamy na szlaki doskonale nadające się również do uprawiania rozwijającego się prężnie nordic walking
- Godnym polecenia jest szlak czerwony o znaczeniu wojewódzkim, wiodący z Poznania do Płotek k/Piły.
- Do naszego terenu przylega Wielkopolska Droga św. Jakuba, która jest odtworzonym w Polsce fragmentem Drogi św. Jakuba – europejskiej sieci szlaków pielgrzymkowych prowadzących do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii. Szlak jest oznakowany symbolem białej muszli z wypisanym czerwonym krzyżem.
Szlaki samochodowe:
Dla miłośników turystyki zmotoryzowanej przygotowaliśmy Szlak Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonka (SKD), w zamyśle szlak samochodowy, nadaję się jednak świetnie dla turystyki rowerowej, a nawet pieszej.
Więcej szczegółów na temat szlaku SKD na stronie http://www.koscioly-drewniane.info/
Trasy rowerowe zostały wytyczone na terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Zielonka tak aby umożliwić turystom wędrówkę po jego najpiękniejszych i najcenniejszych miejscach, tak by poznać jego przyrodę, historię, kulturę.
Szlaki poprowadzone są w malowniczym krajobrazie lasów i jezior, najczęściej drogami gruntowymi lub o nawierzchni bitumicznej, ale tak aby omijać najbardziej ruchliwe arterie komunikacyjne.
Wycieczka rowerem przez Puszczę Zielonka jest pewnego rodzaju podróżą w czasie, ponieważ klimat tych miejsc oraz ścieżki zachowały wiele pięknego uroku. Trasy prowadzone są drogami, które maja bardzo stary rodowód, a niektórymi z nich wędrowano zapewne przed setkami lat. Jest to jednak przede wszystkim ciekawa wycieczka przyrodnicza prowadząca przez piękne lasy, w których znajduje się kilka rezerwatów chroniących szczególnie cenne zespoły przyrodnicze.
Wyznaczone trasy rowerowe różnią się krajobrazem, długością tak aby można było organizować wycieczki stosownie do sprawności, zainteresowań, możliwości czasowych turystów. Dzięki temu można stosować wiele kombinacji w przejazdach rowerowych, łatwo tez wjechać na trasę i z niej zjechać.
Trasy rowerowe są zintegrowane z linią kolejową Poznań – Wągrowiec, z parkingami samochodowymi i z drogami rowerowymi dalekiego zasięgu: Pierścieniem Rowerowym wokół Poznania i z europejskimi trasami rowerowymi EuroVelo nr 2 i 9, pozwala to rowerzyście przyjezdnemu łatwo dotrzeć na trasy rowerowe Puszczy Zielonka oraz z nich zjechać.
System oznakowanych szlaków rowerowych na terenie Puszczy Zielonka i okolic ma ponad 500 km a w jego skład wchodzą:
Duży Pierścień Rowerowy (DPR). Ma swój początek w Czerwonaku. Dalej prowadzi przez Dąbrówkę Kościelną, Niedźwiedziny, Sławicę, Brzeźno, Pacholewo i Uchorowo. W Starczanowie łączy się z Małym Pierścieniem Rowerowym (długość 51,8 km),
Mały Pierścień Rowerowy (MPR). Początek i koniec ma w Murowanej Goślinie. Prowadzi między innymi przez Kamińsko, Zielonkę, Głęboczek, Wojnowo, Długą Goślinę, Kąty, Siarczanowo, Mściszewo i Raduszyn (długość 40,1 km).
Pierścienie rowerowe uzupełnione są dwunastoma trasami łącznikowymi oznakowanymi cyframi:
R-1 im. Ryszarda Walerycha – trasa z Owińsk przez Mielno, Wierzonkę, Wierzenicę, Kobylincę do połączenia w Gruszczynie z trasą Poznań – Gniezno (EuroVelo nr 2 i 9). Długość R-1 wynosi 15,5km.
R-2 – trasa z Murowanej Gośliny przez Rakownię, Okoniec, Kamińsko, Tuczno, Kowalskie, jerzykowi, do połączenia w Biskupicach z trasą Poznań – Gniezno (EuroVelo nr 2 i 9). Długość R-2 wynosi 21,8km.
R-3 – trasa z Murowanej Gośliny przez Zielonkę, Bednary, Krześlice, Węglewo, Skrzetuszewo, do Ryby – Bramy III Tysiąclecia, nad jez. Lednickim gdzie trasa łączy się z R-8. Długość R-3 wynosi 25,5 km (w tym 1,5 km odcinek ze Skrztuszewa do „Ryby”).
R-4 – trasa z Murowanej Gośliny przez Buduszewo, Głęboczek do Dąbrówki Kościelnej, gdzie łączy się z DPR . Bezpośrednią kontynuacją tej trasy jest R-8. Długość R-4 wynosi 11,6km.
R-5 – trasa z Murowanej Gośliny (Przebędowa) przez Głębocko, Łopuchówko, Łopuchowi do Brzeźna, gdzie łączy się z DPR. Długość R-5 wynosi 10,9km.
R-6 – trasa z Murowanej Gośliny (Przebędowa) przez Trojanowo, Kąty, do leśniczówki Loskoń, gdzie łączy się DPR. Długość R-6 wynosi 10,2km.
R-7 – trasa z Murowanej Gośliny przez osadę leśniczówką Siarczanowo, Białężyn, Nieszawę, do połączenia się na północ od Nieszawy z DPR.
Długość R-7 wynosi 11,4km.
R-8 – stanowi bezpośrednią kontynuację trasy R-4.Rozpoczyna się w Dąbrówce Kościelnej i prowadzi przez Pawłowo Skockie, Rybno Wielkie, Kiszkowo, Węgorzewo do Skrzetuszewa i dalej Dorydy – Bramy III Tysiąclecia nad jez. Lednickim, gdzie łączy się z trasą R-3. długość R-8 wynosi 29,7km (w tym 2km odcinek od Skrzetuszewa do „Ryby”.
R-9 – trasa z Niedźwiedzin przez Rejowiec, Stawiany, Raczkowo do Skoków i dalej przez Potrzanowo, Budziszewice, Słomowo do pacholewa. Długośc R-9 wynosi 45,5km.
R-10 – Raczkowo – Jabłkowo – Rybieniec – Olekszyn – Łagiewniki Kościelne – Myszki – Sławno – Kamionek – Imiołki – Skrzetuszewo – Rybitwy – Lednogóra – Imielenko.
Długość R 10 31,6 km.
Długość R 10 31,6 km.
R-11 – Kamionek – Dziećmiarki – Waliszewo – Siemianowo – Dziekanowice – Imielenko – Imielno – Gołuń – Zbierkowo – Kociałkowa Górka.
Długość R 11 wynosi 23,0 km.
R-12 – Jerzykowo – Borowo – Promno – Góra – Kociołkowa Górka – Sanniki – Rujsca – Szwedzki Okop – Jezierce – Wagowo – Zbierkowo – Pobiedziska – Węglewo – Pomarzanowice – Złotniczki – Wronczyn – Krześlice.
Długość R 12 wynosi: 47,3 km.
Cysterski Szlak Rowerowy (CSR) – Poznań (punkt zbiorczy szlaków przy j. Maltańskim) – wzdłuż Jeziora Swarzędzkiego – Wierzenica – Owińska – Kamińsko – Zielonka – Dąbrówka Kościelna – Rejowiec – Antoniewo – Skoki – Lechlin – Wiatrowo – Wągrowiec – Tarnowo Pałuckie – Łekno – Bracholin – Mieścisko – Budziejewko – koniec trasy w Dąbrówce Kościelnej (długość 143 km).
Fragment Pierścienia Powiatowego dookoła Poznania (na terenie Puszczy Zielonka i okolic) – Góra – Biskupice – Wronczyn – Bednary – Dąbrówka Kościelna – Zielonka – Okoniec – Rakownia – Murowana Goślina – Mściszewo – Złotoryjsko – Promnice – Biedrusko.
Fragment Nadwarciańskiego Szlaku Rowerowego (na terenie Puszczy Zielonka i okolic) – Poznań (punkt zbiorczy szlaków przy j. Maltańskim) – Naramowice – Radojewo – Biedrusko – Promnice – Złotoryjsko – Mściszewo – Starczanowo – Rez. Śnieżycowy Jar – dalej w kierunku Obornik.
trasa R9 przebiega w większości przez teren gminy Skoki z Niedźwiedzin przez Rejowiec, Stawiany, Raczkowo do Skoków i dalej przez Budziszewice, Słomowo do Pacholewa. Długość R-9 wynosi 45,5 km.
Trasa rowerowa rozpoczyna się w Niedźwiedzinach (0,0 km). W tym miejscu krzyżuje się trasa Dużego Pierścienia Rowerowego z czerwonym szlakiem pieszym prowadzącym z Czerwonaka przez Zielonkę do Skoków.
Z Poznania, aby dotrzeć do Niedźwiedzin, najlepiej dojechać pociągiem do stacji Sława Wielkopolska (w szynobusach łatwo przewieźć cztery rowery), a stamtąd ścieżką wzdłuż torów pojechać na południe do drogi asfaltowej prowadzącej do Niedźwiedzin.
Niedźwiedziny pochodzą co najmniej z XIV wieku. Pierwotny owalnicowy układ wsi mimo zmian przestrzennych jest nadal dość czytelny. Z Niedźwiedzin do Rejowca prowadzi ładna droga gruntowa przechodząca przez pola i lasy. Na tym odcinku trasa rowerowa biegnie wspólnie z czerwonym szlakiem pieszym.
W Rejowcu (2,2 km) przejeżdżamy obok figury Pana Jezusa i kierujemy się wprost na drewniany kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa pochodzący z 1820 roku.
Wieś ta była założona w XVII wieku przez potomków Mikołaja Reja dla ludności kalwińskiej i temu wyznaniu kościół w Rejowcu pierwotnie służył.
Drogą z prawej strony kościoła przejeżdżamy przez wieś i na najbliższym skrzyżowaniu, skręcając w prawo, kierujemy się stronę Stawian.
Gdybyśmy chcieli spojrzeć na mapę wielkoformatową powinniśmy skręcić w lewo, na placyk przy szkole. Nie ma jednak na tej mapie ustawionej w 2005 roku naszej trasy, ponieważ została ona wyznaczona w 2006 rok.
Droga do Stawian posiada historyczne zagospodarowanie; pas nawierzchni kamiennej i obok nawierzchnia gruntowa czyli tzw. latówka, droga letnia służąca ruchowi konnemu. Obie strony drogi obsadzone są drzewami. Po prawej stronie mijamy niezwykłe miejsce produkcji węgla drzewnego według tradycyjnych sposobów.
W Stawianych (5,3 km) po prawej stronie drogi znajduje park z eklektycznym dworem z połowy XIX wieku, niestety opuszczonym, choć kiedyś musiała to być piękna posiadłość znanej wielkopolskiej rodziny Chłapowskich. Interesujący jest także neoromański ceglany spichlerz i kamienna kuźnia, tak samo jednak puste jak dwór.
Na końcu wsi skręcamy w lewo na polną drogę prowadzącą do Bilżyc. Na początku wsi wita nas stojąca po lewej stronie figura Matki Boskiej Sykstyńskiej. W Biżycach (8,6 km) po prawej stronie mijamy gospodarstwo agroturystyczne Walentynówka.
Dalej jedziemy dobrą drogą asfaltową aż do Glinna (10,3 km). Tutaj jednak nie skręcamy, tak jak prowadzi droga w lewo, ale jedziemy prosto i drogą gruntową dojeżdżamy do szosy Skoki – Kiszkowo, gdzie skręcamy w prawo.
W Glinnie po lewej stronie, na wzgórzu znajduje się dwór z połowy XIX wiek. Nie jest on jednak na tyle ciekawy aby warto było zbaczać z trasy.
Zaraz za Glinem, po lewej stronie szosy do Kiszkowa, na rozległej łące w dolinie Małej Wełny wznosi się grodzisko stożkowe otoczone kiedyś fosą, do którego od południa przylega dawne podgrodzie.
Jest to obiekt, który do dziś fascynuje tajemniczością i można sobie tylko wyobrazić jak w średniowieczu stał tutaj drewniany gródek i przylegała do niego rzemieślnicza osada, a wszystko to wynurzało się z bagien i rozlewisk Małej Wełny.
Asfaltową szosą dojeżdżamy do Jagniewic (11,9 km), gdzie trasa rowerowa skręca w lewo w stronę Raczkowa.
Zanim jednak skręcimy w lewo, warto zboczyć w prawą stronę i dojechać na skarpę rozległej doliny Małej Wełny. Widok jest tutaj naprawdę piękny, również na pomnikową wierzbę białą stojącą niedaleko Małej Wełny. U szczytu skarpy stoi, będący u progu ruiny, dwór Buchowskich z 1880 roku.
Dojazd do Raczkowa (14,3 km) prowadzi wygodną drogą asfaltową. W wsi skręcamy w lewo i dojeżdżamy do drewnianego kościoła z XVIII wieku. Na cmentarzu przykościelnym, na którym pochowani są proboszczowie Raczkowscy, znajduje się także drewniana dzwonnica.
Z Raczkowa w stronę Skoków jedziemy prostą drogą leśną. Ponieważ musimy podjeżdżać na tzw. Raczkowską Górkę, a droga w pewnych okresach może być spiaszczona, dlatego tempo jazdy rowerem na tym odcinku może nie być zbyt duże, natomiast tym przyjemniejszy jest zjazd w stronę Skoków.
Dojeżdżamy do drogi asfaltowej w miejscu nazwanym Piła Młyn (19,2 km), od znajdującego się tu dawniej młyna na Małej Wełnie. Wkrótce musimy zjechać z asfaltu na groblę prowadzącą wzdłuż Małej Wełny i jej rozlewisk oraz stawów rybnych.
Przy końcu największego ze stawów skręcamy w lewo (droga w prawo prowadzi do Skoków) i przejeżdżając prze osiedle domków rekreacyjnych dojeżdżamy do drogi nr 196 Poznań – Wągrowiec. Musimy tutaj skręcić w prawo i zachowując wielką ostrożność (bardzo duży ruch samochodowy) przejechać krótki odcinek do położonego po lewej stronie parkingu samochodowego. Od tego miejsca prowadzi aż do Skoków (23,3 km) wygodna i bezpieczna droga pieszo-rowerowa. Jednak jeszcze przed zabudową miejską skręcamy na drogę gruntową prowadzącą w stronę Potrzanowa.
Jeżeli ktoś chce zakończyć wycieczkę w Skokach, może dojechać do dworca kolejowego. Kto chce jechać dalej, a jest zmęczony może posilić się w leżącej w pobliżu ”Karczmie Kołodziej”
Potrzanowo (26,5 km), do którego skręciliśmy przed dojazdem do Skoków jest rozległą wsią o ciekawej historii. Tutaj bowiem w XVII i XVIII wieku, gdy Skoki były protestanckie, przeniesiono parafię katolicką.
Z Potrzanowa aż do Budziszewic prowadzi dobra droga asfaltowa, która w Budziszewicach (30,5 km) obsadzana jest jarzębinami. Można tutaj zatrzymać się na odpoczynek w drewnianej wiacie (Przystanek Budziszewice), która bardzo zgrabnie obudowała tradycyjny, plastikowy przystanek autobusowy.
Nawierzchnia asfaltowa prowadzi aż do skrzyżowania z drogą prowadzącą do Długiej Gośliny, dalej jedziemy dobrej jakości drogą gruntową.
W miejscu, w którym po lewej stronie drogi znajduje się podwójny słupy energetyczne wraz ze stacją transformatorową, skręcamy w lewo, przekraczamy strumień, a następnie drogą przez las dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą nr 302 (30,5 km), Murowana Goślina – Rogoźno. Zachowując bardzo dużą ostrożność, przejeżdżamy na drugą stronę szosy i jedziemy prosto wygodną, umocniona drogą leśną prowadzącą do Słomowa. W okolicach Nieszawki można dojechać do rezerwatu Buczyna. Jednak piękny las bukowy podziwiamy również z trasy rowerowej, szczególnie z tego jej odcinka, gdzie szlak skręca w prawo od głównego traktu i prowadzi w stronę dawnej leśniczówki Buczyna koło Boguniewa. Piękne widoki rozciągają się szczególnie z lewej strony nowo wybudowanej, doskonałej jakości drogi leśnej. Strome skarpy i głębokie wąwozy, sprawiają, że można czuć się tutaj jak w terenie górskim. Przy dawnej leśniczówce Buczyna (40,0 km) skręcamy w lewo na szosę, która zaprowadzi nas do Słomowa (42,0 km). Po lewej stronie mijamy pomnik żołnierzy polskich i powstańców wielkopolskich ufundowany przez Turnów, dawnych właścicieli tej wsi. Po prawej stronie, kawałek dalej znajduje się ciekawe założenie neoklasyczne ufundowane w latach 1904-1906 przez Jana Turno, obejmujące kościół oraz położony w parku krajobrazowym pałac i zabudowania gospodarcze.
Słomowo ma także ciekawy epizod militarny. Na pobliskim wzgórzu zwanym Koci Sad w 1813 roku wojska napoleońskie miały potyczkę z oddziałami carskim.
Ze Słomowa prowadzi dobra droga asfaltowa aż do Pacholewa (45,5 km), gdzie kończy się trasa rowerowa nr 9 i następuje połączenie z trasą Dużego Pierścienia Rowerowego.
Z Pacholewa łatwo dojechać do pobliskiego Rożnowa, gdzie znajduje się stacja kolejowa linii Poznań – Piła.
Przy okazji, można w Rożnowie odwiedzić znajdujący się przy kościele grób Franciszka Mickiewicza, brata Adama.
Samochodowy Szlak Kościołów Drewnianych Wokół Puszczy Zielonka to dwanaście fascynujących, wiejskich, drewnianych kościółków, z których każdy ma swoją odrębną historię i ciekawą teraźniejszość. W każdej świątyni ujrzymy dzieła sztuki począwszy od epoki gotyku, przez barok, po czasy współczesne. Wiążą się z nimi ważne postacie, wydarzenia lub legendy. Cztery kościółki znajdują w Gminie Skoki, każdy z nich reprezentuje sobą odrębny klimat i historię:
- Modrzewiowy kościół w Rejowcu z 1626r. pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Ufundowany przez wnuka poety Mikołaja Reja, Andrzeja – polityka i zaufanego dworzanina króla Władysława IV jako zbór protestancki polskiej kalwińskiej szlachty. W kruchcie zachowały się liczne blachy z XVII-XVIII w., ozdobione polskimi herbami, zapewne zdjęte ze szlacheckich trumien po ceremonii pogrzebowej. W 1945r. zbór kościół przejęła parafia w Dąbrówce Kościelnej, stając się tym świątynią katolicką, do której sprowadzono barokowy ołtarz z kolegiaty w Kruszwicy, a od 1976r. jest to samodzielna parafia.
- W Skokach znajduje się trójnawowy kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w konstrukcji szachulcowej, z dwiema wieżami od zachodu i dwiema lożami kolatorskimi przy prezbiterium, o pięknym rokokowych balustradach. Ściany przetrwały do lat 2005-2006, kiedy to wymieniono ja na pieczołowicie skonstruowane kopie. Wyposażenie wnętrza pochodzi w przeważającej części z XIX i XX w. Wcześniejsza jest m.in. piękna marmurowa płyta nagrobna Zofii Latalskiej, żony Andrzeja Reja.
- W Raczkowie stoi drewniany kościół wzniesiony w 1780-1782 latach pod wezwaniem Wszystkich Świętych. Do najważniejszych dzieł sztuki należą dwa krucyfiksy, jeden, półludowy zapewne z XVII w., znajdujący się w ołtarzu głównym. Drugi, monumentalny, całkowicie pozłacany, pochodzi z XVII w., stoi na belce tęczowej wraz z figurami Matki Boskiej i św. Jana.
- Czwartym drewnianym kościołem w naszej Gminie jest kościół w Jabłkowie pod wezwaniem św. Michała Archanioła, którego ściany w obecnej postaci stoją od 1754r. w którym znajduje się krucyfiks na belce tęczowej z XV w. Wnętrze kościoła zdobią rokokowe ołtarze, w tym bardzo oryginalny ołtarz główny z rzadkim przedstawieniem dziewięciu chórów anielskich i obraz św. Michała Archanioła walczącego z szatanem.
Więcej szczegółów na temat szlaku SKD na stronie http://old.puszcza-zielonka.pl/turystyka/szlak-kosciolow-drewnianych.html
Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina.Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze rozporządzenia wojewody, które określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego parku krajobrazowego lub jego części wynikające z potrzeb jego ochrony. Grunty rolne i leśne oraz inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu.Dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych sporządza się i realizuje plan ochrony na okres 20 lat, z uwzględnieniem:
- charakterystyki i oceny stanu przyrody;
- identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych;
- charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych;
- analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony;
- charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania przestrzennego.
Na terenie części gminy Skoki znajduje się Park Krajobrazowy „Puszcza Zielonka”, został on utworzony decyzją Wojewody Poznańskiego, Rozporządzenie Nr 5/93 z dnia 20 września 1993 r. (Dz. U. z 1993 r., Nr 13, poz. 149). W 2004 roku Wojewoda Wielkopolski wydał rozporządzenie zmieniające rozporządzenie Wojewody Poznańskiego w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka, w którym uległy zmianie granice, powierzchnia Parku oraz obowiązujące na jego terenie zakazy (rozporządzenie Wojewody Wielkopolskiego Nr 10/04 z dnia 26 stycznia 2004 r., (Dz. U. woj. Wielkopolskiego z 2004 r., Nr 14, poz. 415).
Wojewoda Wielkopolski Rozporządzeniem Nr 4/05 z dnia 4 kwietnia 2005 roku ustanowił plan ochrony Parku (Dz. U. Woj. Wielkopolskiego Nr 49 poz. 1527) w którym zapisano że celem ochrony parku jest zachowanie kompleksu leśnego o dużych wartościach przyrodniczych, krajobrazowych i naukowo-dydaktycznych.
Zgodnie z podziałem administracyjnym Park Krajobrazowy „Puszcza Zielonka” swym zasięgiem obejmuje obszar pięciu gmin (należących do trzech różnych powiatów). Od południa jest to gmina Czerwonak, od zachodu Murowana Goślina (obie: powiat poznański), od strony północnej Skoki (powiat wągrowiecki). Gmina Kiszkowo wchodzi w skład Parku w części północno-wschodniej (powiat gnieźnieński), natomiast od strony wschodniej znajduje się gmina Pobiedziska (powiat poznański).
Na terenie Parku Krajobrazowego „Puszcza Zielonka” znajduje się 5 rezerwatów przyrody:
- Jezioro Czarne – rezerwat florystyczny o pow. 17,75 ha, utworzony w 1959 r., obejmuje zarastające jezioro i przyległe torfowisko przejściowe położone w głębokiej rynnie polodowcowej oraz fragment lasu na wschodnim brzegu jeziora,
- Jezioro Pławno – rezerwat florystyczny o pow. 16,71 ha, utworzony w 1978 r. dla ochrony rzadkich gatunków roślinności wodnej i torfowiskowej, obejmujący jeziora Pławno i Głęboczek, położone pomiędzy nimi torfowisko oraz otaczający drzewostan olszowy i brzozowy,
- Żywiec Dziewięciolistny – rezerwat florystyczny (pow. 10,51 ha) położony na zachodnim brzegu Jez. Leśnego, utworzony w 1974 r., obejmujący las grądowy oraz przybrzeżne łąki z reliktowym stanowiskiem żywca dziewięciolistnego, charakterystycznego dla buczyn karpackich oraz szeregiem innych rzadkich roślin: gajowcem żółtym, marzanką wonną, kokoryczką wielokwiatową,
- Las Mieszany – w Nadleśnictwie Łopuchówko o pow. 10,83 ha, rezerwat leśny od 1962 r. chroniący blisko 200-letni drzewostan dębowo-sosnowy, z udziałem młodszych buków i grabów oraz bogatą roślinnością runa,
- Klasztorne Modrzewie – k. Dąbrówki Kościelnej rezerwat leśny o pow. 6.39 ha, utworzony w 1962 r. obejmujący najstarszy w Wielkopolsce, blisko 200-letni drzewostan modrzewiowo-sosnowy z domieszką dębów, buków, brzóz i sztucznie wprowadzonych daglezji.
Oprócz rezerwatów na terenie Parku znajdują się dwa użytki ekologiczne:
- obszar na terenie wsi Głęboczek, Głębocko, Uchorowo i Zielonka o powierzchni 37,47ha,
- „Mokradła nad jeziorem Kamińsko” o powierzchni 5,57ha.
Położenie geograficzne, rzeźba terenu i wody powierzchniowe
Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka leży w Krainie III Wielkopolsko-Pomorskiej, w Dzielnicy 7–Nizina Wielkopolsko-Kujawska, w mezoregionie 7b – Pojezierze Wielkopolskie (część środkowa). Przez obszar dzielnicy przechodzi granica wschodniego naturalnego zasięgu buka, jawora i brekinii; leży jednak ona poza zasięgiem świerka i jodły.
Znaczną część powierzchni Parku, rozciągającego się w zachodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego, stanowi rozległa wysoczyzna sandrowa pofałdowana w rejonie Murowanej Gośliny. Od Czerwonaka i Miękówka w kierunku Dębogóry i Leśniczówki Ludwikowo występuje bardzo urozmaicona rzeźba pagórków morenowych strefy marginalnej stadiału poznańskiego z kulminacją w Dziewiczej Górze (144,9 m n.p.m.), gdzie wybudowano wieżę widokową i oddano użytku od 01. kwietnia 2006. Do pokonania jest 172 stopni tylko po to, by doświadczyć zapierającego dech w piersiach widoku, panoramy nie tylko Poznania, ale i sporej części Wielkopolski.
Strefa pagórków ciągnie się w kierunku północno-wschodnim osiągając wysokość 114 m n.p.m. koło Dąbrówki Kościelnej i tworząc m.in. malownicze obrzeże doliny kanału Dzwonowskiego. Dość płaską wysoczyznę sandrową przecinają głęboko wcięte rynny polodowcowe. Zachodnią granicą Puszczy Zielonki jest mocno porozcinane zbocze przełomowej doliny Warty na odcinku Czerwonak- Owińska. W kierunku Bolechowa zbocze tej doliny jest bardziej płaskie i znacznie oddalone od rzeki.
Obok wysoczyzn morenowych, rynien lodowcowych i jezior rynnowych występują na obszarze Parku także takie charakterystyczne formy rzeźby powierzchni jak stożki sandrowe, kemy i ozy. Tak duże zróżnicowanie morfologiczne w połączeniu ze zmiennością geologiczną podłoża, zmiennością gleb i roślinności jest przyczyną dużej różnorodności krajobrazowej. Najniżej położony punkt Parku (62 m n.p.m.) leży w dolinie strumienia koło Murowanej Gośliny.
Liczne są w Parku wypełnione wodą małe zagłębienia bezodpływowe. Zlokalizowane w strefach działów wodnych oraz w obrębie zlewni cząstkowych Puszczy Zielonki w większości mają charakter zagłębień chłonnych. Największa powierzchnia ich występowania (około 20 km2) obejmuje zlewnie bezodpływowe jez. Miejskiego oraz jez. Kamińsko, Czarne i Pławno. Połączenie tej zlewni w postaci przekopanego rowu z jez. Bolechowo jest przerwane. Większość na ogół śródleśnych jezior występuje w rynnach subglacjalnych; najczęściej są to jeziora przepływowe. Największa z rynien, w której znajduje się 14 jezior (w Parku: Wronczyńskie Małe i Duże, Stęszewsko-Kołatkowskie, Tuczno, Modre, Czarne, Kociołek, Pławno, Miejskie, Kamińsko; poza Parkiem: Biezdruchowskie, Złotniczki, Jerzyńskie, Raduszyn), ciągnie się od Pobiedzisk po Murowaną Goślinę. Skupiska jezior występują także w rejonie Dzwonowa w rynnie kanału Dzwonowskiego – 5 jeziorami, od Dąbrówki Kościelnej przez Dzwonowo, Sławicę do Skoków z 4 jeziorami i wieloma stawami. Łącznie na obszarze Parku i otuliny znajduje się około 30 jezior o powierzchni przekraczającej 1 ha. Największym jeziorem jest, położone w południowo-wschodniej części Parku, Jezioro Stęszewsko-Kołatkowskie (78,4 ha). Jeziora Kamińsko, Pławno, Miejskie i Tuczno są dość głębokie, o tylko częściowo dostępnych brzegach. Jeziora Czarne, Bolechowo i Zielonka są bardzo zarośnięte, wypłycone, o brzegach zabagnionych i niedostępnych. Stawy rybne występują w Rakowni na Kanale Goślinka, na Rowie Potasze oraz w rejonie Dąbrówki Kościelnej.
Kanał Dzwonowski, bierze początek w okolicach Dąbrówki Kościelnej; odwadnia okoliczne podmokłe tereny, prowadząc wody do jez. Dzwonowskiego i dalej do systemu połączonych jez. (Księże, Gackie, Borowe); poza Parkiem po przepłynięciu przez jez. Maciejak (gmina Skoki) wpływa do Małej Wełny.
Głównym ciekiem odprowadzającym wody powierzchniowe jest rzeka Trojanka o długości około 20 km i łącznej powierzchni zlewni 147,6 km. Znaczny obszar zlewni położony jest na obrzeżu Puszczy Zielonki. Dopływami Trojanki są: Kanał Goślinka (lewy dopływ Trojanki, do której wpada w km 5+525), Kanał Kąty (prawy dopływ Trojanki, do której wpada w km 9+425), Kanał Wojnowski (prawy dopływ Trojanki, do której wpada w km 10+125). W rynnie polodowcowej w części centralnej Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka znajdują się trzy jeziora połączone rowem – Czarne, Pławno, Kamińsko, tworząc zlewnię bezodpływową. Przekopane połączenie w postaci rowu z jeziorem Bolechowo zostało przerwane. Z jeziora Bolechowo woda odprowadzana jest rowem w kierunku północnym do Kanału Goślinka. Rzeka Trojanka, Kanał Goślinka i rów Potasze prowadzą wodę przez cały rok; pozostałe cieki – okresowo.
Flora Parku Krajobrazowego „Puszcza Zielonka”
Blisko 80% powierzchni Parku zajmują tereny leśne, które administracyjnie wchodzą w skład dwóch nadleśnictw. Centralna powierzchnia Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka (4.034,43 ha) podlega Leśnemu Zakładowi Doświadczalnemu Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu z siedzibą w Murowanej Goślinie, w ramach którego działa Nadleśnictwo Doświadczalne Zielonka. Lasy te, zostały w całości włączone w granice Parku. Nadleśnictwo Doświadczalne Zielonka prowadzi doświadczalne gospodarstwo leśne w celach dydaktycznych, naukowych i pokazowych dla państwowej gospodarki leśnej. Południowa i północna część Puszczy administrowane jest przez Nadleśnictwo Łopuchówko. Obręb Czerwonak, którego powierzchnia wynosi 1.543,52 ha, znajduje się w południowej części Parku Krajobrazowego. W północnej części Parku zlokalizowany jest Obręb Łopuchówko (3.974,64 ha).
Puszcza Zielonka jest największym kompleksem leśnym okolic Poznania. Do zwiększenia wartości puszczańskich lasów przyczynia się fakt, że o połowę więcej niż średnio w kraju jest tu starych drzewostanów. Wpłynęła na to wieloletnia działalność doświadczalna, odmienna od nastawionej na eksploatację typowej gospodarki leśnej. Najstarsze drzewostany mają ponad 160 lat. Wartościowymi lasami, urozmaiconymi od strony florystycznej, porośnięty jest cały masyw Dziewiczej Góry (około 830 ha). W ich obrębie stwierdzono występowanie około 700 gatunków roślin naczyniowych oraz kilkadziesiąt gatunków mchów i wątrobowców. W suchych borach rośnie turówka wonna Hierochloë odorata, sasanka dzwonkowata Pulsatilla patens i oman wierzbolistny Inula salicina, a w wilgotnych lasach na uwagę zasługuje rośliny aspektu wiosennego – pełnik europejski Trollius europaeus, lilia złotogłów Lilium martagon, kokorycz pusta Corydalis cava, fiołek przedziwny Viola mirabilis i orlik pospolity Aquilegia vulgaris. Na nielicznych odsłoniętych polanach na stokach Dziewiczej Góry stwierdzono rzadkie gatunki roślin ciepłolubnych. Na szczególną uwagę zasługuje teren uroczyska Maruszka (o powierzchni około 500 ha), położony między Pławnem i Ludwikowem. Obejmuje ono fragment lasu sosnowo-dębowego typu nizinnego w wieku 110-150 lat, z domieszką innych gatunków drzew (grabów, buków, brzóz, olszy, świerków, jesionów, klonów, lip). Drzewostan ten, mało zdeformowany w przeszłości, ma charakter zbliżony do naturalnego. Inne bardzo interesujące fragmenty lasów chronią rezerwaty: „Las Mieszany” w Nadleśnictwie Łopuchówko i ,,Klasztorne Modrzewie” koło Dąbrówki Kościelnej.
Kompleksy roślinności wodnej, przybrzeżnej i torfowiskowej wokół jezior Pławno i Czarnego są najwartościowszymi zespołami roślinności nieleśnej. Na opisywanym terenie odnaleziono stanowiska wielu roślin chronionych. Na terenie Nadleśnictwa Łopuchówko znajduje się wiele potencjalnych stanowisk wawrzynka wilczełyko Daphne mezereum (np. wzdłuż rynien polodowcowych) i porzeczki czarnej Ribes nigrum (na terenach podmokłych). Na stokach Dziewiczej Góry występują m.in.: lilia złotogłów Lilium martagon, pełnik europejski Trollius europaeus, sasanka łąkowa Pulsatilla pratensis, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, który występuje również na łąkach koło Gaci (otulina Parku). W Nadleśnictwie Doświadczalnym Zielonka występują: dziewięćsił bezłodygowy Carlina acaulis i lilia złotogłów Lilium martagon. Chronione rośliny znaleźć również można w utworzonych tu rezerwatach przyrody.
Flora porostów i mchów szczegółowo była opracowywana w latach 50-tych. Dla terenu Nadleśnictwa Zielonka. Stwierdzono występowanie 16 gatunków wątrobowców, 7 torfowców i 108 gatunków mchów właściwych. Z tego też okresu pochodzą prace nad porostami – stwierdzono wówczas występowanie 185 gatunków.
Brak dokładnych danych o liczbie gatunków grzybów jakie występują na tym terenie. W latach 1979-1980 prowadzono badania nad udziałem grzybów wielkoowocnikowych Macromycetes w zbiorowiskach leśnych innych części Puszczy Zielonka, m.in. w lasach parku dworskiego znajdującego się w obrębie Biedrusko. Łącznie zanotowano wówczas 107 gatunków grzybów wyższych, z czego 47 to naziemne, 46 nadrzewne, a 14 naściółkowe. Wśród nich stwierdzono kilka gatunków chronionych, tj. purchawica olbrzymia Langermania gigantea, smardz stożkowaty Morchella conica, sromotnik bezwstydny Phallus impudicus – który, sądząc po zapachu, jest dość częsty w lasach Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka.
Opracowania fitosocjologiczne Nowaczyka z lat 60-tych odnotowują występowanie dziewięciu zespołów leśnych. Stan większości fitocenoz określono jako zbliżony do naturalnego. Najczęstszym wówczas zbiorowiskiem był bór mieszany Pino-Quercetum, określony jako powstały głównie wskutek preferowania sosny na siedliskach dąbrów. Jako najlepiej wykształcone uznano zbiorowisko grądu środkowoeuropejskiego Galio silvatici-Carpinetum. W środkowo-zachodniej części Puszczy Zielonka udokumentowane zostały również płaty świetlistej dąbrowy Potentillo albae-Quercetum, które odznaczały się wówczas dużym bogactwem gatunkowym.
Badania porównawcze przeprowadzone w ostatnich latach wykazały, że płaty świetlistej dąbrowy z Nadleśnictwa Zielonka są obecnie mocno zdegenerowane, co potwierdza brak gatunków z rzędu Quercetalia pubescentis oraz silna ekspansja trzcinnika piaskowego Calamagrostis epigeios. Na skutek tych procesów nastąpiło przekształcenie fitocenoz świetlistej dąbrowy głównie w kwaśną dąbrowę Calamagrostio-Quercetum oraz rzadziej, w ubogie postacie grądów środkowoeuropejskich Galio sylvatici-Carpinetum.
Opracowania dotyczące dendroflory Nadleśnictwa Doświadczalnego Zielonka, realizowane głównie przez pracowników Katedry Botaniki Leśnej Akademii Rolniczej w Poznaniu stwierdza występowanie 86 taksonów drzew i krzewów, m.in. na obszarze siedlisk boru mieszanego świeżego i lasu mieszanego świeżego. Na uwagę zasługuje obecność 33 gatunków obcych geograficznie dla tego terenu.
Fauna Parku Krajobrazowego „Puszcza Zielonka”
Znaczne powierzchnie lasów powodują, że fauna na opisywanym terenie jest bogata i musi być tu prowadzona racjonalna gospodarka łowiecka. Lasy podległe Akademii Rolniczej oraz części przylegających terenów Nadleśnictwa Łopuchówko, Obręb Czerwonak i Łopuchówko (łącznie 13.200 ha) wchodzą w skład istniejącego od 1963 roku Ośrodka Hodowli Zwierząt Zielonka. Prowadzi on badania i działalność dydaktyczną pod kierunkiem Katedry Gospodarstwa Łowieckiego Akademii Rolniczej w Poznaniu. Spośród zwierzyny grubej w lasach bytują jelenie, daniele, sarny i dziki. Dość dużo występuje tu drobnych zwierząt: zajęcy, lisów, borsuków, kun. Coraz częściej spotyka się wydry, a bobry – introdukowane w dorzeczu Warty w latach siedemdziesiątych – od 1991 r. występują tu stale (m.in. Trojanka, Dzwonówka). W dopływie Dzwonówki stwierdzono występowanie gąbki słodkowodnej.
Na terenie Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka stwierdzono 13 gatunków nietoperzy: borowiec wielki Nyctalus noctula, nocek rudy Myotis daubentonii, gacek brunatny Plecotus auritus, borowiaczek Nyctalus leisleri, mopek Barbastella barbastellus, mroczek późny Eptesicus serotinus, nocek Natterera Myotis nattereri, nocek Brandta Myotis brandtii, nocek duży Myotis myotis, karlik większy Pipistrellus nathusii, nocek wąsatka Myotis mystacinus, karlik mały Pipistrellus pipistrellus s.l., gacek szary Plecotus austriacus. Szczególnie interesujące jest stwierdzenie borowiaczka jednego z najrzadziej spotykanych w kraju nietoperzy. W Polskiej czerwonej księdze zwierząt został zaklasyfikowany do kategorii VU, obejmującej gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie (Łochyński M., inf. ustna).
W Puszczy Zielonce istnieją ponadto potencjalne możliwości reintrodukcji popielicy Glis glis. Od czasu do czasu na tym terenie pojawiają się wędrujące łosie. Przebiega tu również szlak wędrówek wilka ze wschodu na zachód. Puszcza jest potencjalnym miejscem występowania tego gatunku, na co wskazują informacje sprzed kilku lat o zastrzeleniu na terenie Puszczy Zielonki jednego lub dwóch osobników (informacja ustna od prof. dr hab. Andrzeja Bereszyńskiego, na podstawie danych archiwalnych Katedry Zoologii Wydziału Biologii i Hodowli Zwierząt Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu).
Na terenie Parku stwierdzono występowanie 134 lęgowych gatunków ptaków, co stanowi znaczny procent wszystkich gatunków gniazdujących w Polsce. Nie występują tutaj gatunki wybitnie rzadkie. Wynika to z wielu przyczyn, m.in. z położenia puszczy blisko dużego miasta, dużego ruchu turystycznego oraz dużej penetracji zbiorników wodnych przez wędkarzy. Mimo dużej presji antropogenicznej teren Parku odznacza się bardzo dużymi walorami ornitologicznymi. Zachowały się tutaj spore fragmenty lasów mało przekształconych przez gospodarkę leśną. Na uwagę zasługują zwłaszcza dąbrowy i buczyny (np. nad Jeziorem Leśnym, Bolechowskim, w uroczysku Maruszka, w okolicach rezerwatu „Las Mieszany w Nadleśnictwie Łopuchówko”). Bardzo cenne są także resztki podmokłych olsów, a zwłaszcza bagienne brzeziny nad jez. Dzwonowskim. Duże znaczenie dla ptaków mają stosunkowo dobrze zachowane śródleśne bagna, mokradła i łąki. Znowu należy tutaj wymienić okolice jezior: Dzwonowskiego, Leśnego, Worowskiego i Bolechowskiego. Wśród najcenniejszych grup ptaków można wyróżnić gatunki związane ze starodrzewami, zwłaszcza liściastymi, oraz gatunki związane z szeroko rozumianymi terenami wodnymi i podmokłymi. W Parku występuje np. stosunkowo licznie dzięcioł średni Dendrocopos medius związany głównie ze starymi dąbrowami oraz buczynami, rzadki w Polsce zachodniej. Dla ochrony tego gatunku konieczne jest zachowanie starodrzewi liściastych. Stare drzewostany sprzyjają także występowaniu innych gatunków dzięciołów: dzięcioła dużego Dendrocopos major, dzięcioła czarnego Dryocopus martius, dzięciołka Dendrocopos minor i dzięcioła zielonego Picus viridis, a także wielu innym pospolitym gatunkom ptaków.
Licznie występują też ptaki drapieżne. Na uwagę zasługują lęgi kani rudej Milvus milvus, trzmielojada Pernis apivorus i kobuza Falco subbuteo. Dość licznie występuje jastrząb Accipiter gentilis, mimo tego że jest tępiony przez okoliczną ludność za rzekome straty powodowane wśród drobiu i gołębi. Nad wodami występuje ptak drapieżny, który gniazdo zakłada w trzcinach – błotniak stawowy Circus aeruginosus. Prowadzona była reintrodukcja sokoła wędrownego Falco peregrinus. W północnej części puszczy (okolice jez. Dzwonowskiego) obserwowane były bieliki Haliaeetus albicilla. Co prawda nie stwierdzono jego lęgów, ale zważywszy na szybki wzrost liczebności tego gatunku w całej Polsce oraz to, że gniazduje niedaleko tego terenu (okolice Skoków) można sądzić, ze w najbliższych latach dojdzie do lęgów także na terenie Parku Krajobrazowego „Puszcza Zielonka”
Na terenie Parku stwierdzono występowanie gatunków ptaków objętych ochroną gatunkową (bocian czarny Ciconia nigra, kania ruda Milvus milvus, kania czarna Milvus migrans), dla których zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie określenia listy gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów dla danych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz. U. Nr 130, poz. 1456), ustalane są granice miejsc rozrodu i regularnego przebywania oraz terminy ochrony tych miejsc. Informacje o lokalizacji miejsca występowania gniazda są zastrzeżone do wyłącznej wiadomości Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody i Nadleśniczego oraz osób przez nich upoważnionych.
Istnieją potencjalne możliwości występowania na terenie Parku także innych gatunków ptaków drapieżnych objętych ochroną ścisłą (konsultacje: prof. dr hab. Andrzej Bereszyński, Katedra Zoologii Wydziału Biologii i Hodowli Zwierząt Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu). Należą do nich: orlik krzykliwy Aquila pomarina, puchacz Bubo Bubo, sokół wędrowny Falco peregrinus, bielik Haliaeetus albicilla oraz rybołów Pandion haliaetus.
W starych buczynach gniazdują także dwa rzadkie gatunki ptaków muchołówka mała Ficedula parva i siniak Columba oenas, którego populacja jest prawdopodobnie najliczniejszą w Wielkopolsce. Występuje on w średnim zagęszczeniu 2,6 par/10 km, skupia się jednak tylko w starych buczynach, zwłaszcza nad Jeziorem Leśnym oraz w okolicach rezerwatu „Las Mieszany w Nadleśnictwie Łopuchówko”. Lasy nad Jeziorem Leśnym są jednymi z najpiękniejszych i najcenniejszymi w całej Puszczy. Do innych ważnych ptaków tego obszaru można zaliczyć zniczka Regulus ignicapillus. W okolicach Poznania jest to ptak dość rzadki, dlatego obecność jego w Puszczy jest warta uwagi. Często występuje pleszka Phoenicurus phoenicurus, która zasiedla tereny stosunkowo mało atrakcyjne dla innych ptaków, tj. suche bory sosnowe. Na porębach i nieużytkach występuje lerka Lullula arborea (w innych okolicach staje się coraz rzadszy, a na zachodzie Europy prawie wyginął). Licznie reprezentowane są drozdy. Często występuje drozd paszkot Turdus viscivorus, zasiedlający przeważnie drzewostany sosnowe. W zakrzaczeniach i zagajnikach spotkać można dwa gatunki słowików – szarego Luscinia luscinia i rdzawego L. megarhynchos. Do gatunków pospolitych należą m.in.: sikory – 7 gatunków, muchołówki szara Muscicapa striata i żałobna Ficedula hypoleuca, pokrzewki – 5 gatunków, a także pliszki, strzyżyki, pełzacze, jaskółki i wiele innych.
Stosunkowo duży udział jezior i terenów podmokłych powoduje, że ptaki związane z tymi biotopami w dużej mierze podnoszą wartość ornitologiczną terenu Parku. Na szczególną uwagę zasługuje wyjątkowo liczna populacja żurawia Grus grus. Zagęszczenie tego gatunku (1,6 par/10 km) jest jednym z najwyższych w zachodniej Polsce. Żurawie zajmowały zabagnione brzegi jezior oraz śródleśne bagna i mokradła, nawet te stosunkowo nieduże. Zagrożeniem dla nich jest osuszanie tych terenów. Także liczebność bąka jest zaskakująco wysoka, zwłaszcza w okolicach jez. Dzwonowskiego oraz Gackiego. Licznie występuje kszyk Gallinago gallinago, mimo braku sprzyjających siedlisk (otwartych, torfowych łąk) – w Parku 12 par. Na stawie w Zielonce stwierdzono 2 pary bardzo rzadkiej w Wielkopolsce kropiatki Porzana porzana. Mimo dużej penetracji ludzi gniazdują w puszczy 12 pary bociana czarnego Ciconia nigra. Puszcza Zielonka ma także duże znaczenie dla takich gatunków jak: perkozek Tachybaptus ruficollis, gągoł Bucephala clangula, błotniak stawowy Circus aeruginosus, wodnik Rallus aquaticus, kokoszka Gallinula chloropus, świerszczak Locustella naevia, a zwłaszcza samotnik Tringa ochropus i strumieniówka Locustella fluviatilis oraz wielu innych pospolitszych gatunków ptaków.
Fauna bezkręgowców Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka jest poznana wyrywkowo. Nie prowadzono dotąd szczegółowych badań zoologicznych dotyczących fauny bezkręgowców glebowych i wodnych.
Zagrożenia
Negatywne procesy zachodzące w środowisku przyrodniczym Parku Krajobrazowym „Puszcza Zielonka”, oraz działania naprawcze
Konflikty pojawiające się na obszarze Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka są zazwyczaj efektem sprzeczności interesów z jednej strony ekologów, osób zajmujących się ochroną przyrody, z drugiej strony mieszkańców, osób użytkujących teren i władz niektórych gmin. W wielu miejscach zaobserwować można intensywne przeobrażenia środowiska przyrodniczego. Zmiany dotyczą wszystkich elementów tego środowiska: rzeźby terenu, szaty roślinnej, gleby, wody i niekiedy są bardzo drastyczne.
Szczegółowo zagrożenia i konflikty w Puszczy Zielonki opisane są w „Planie ochrony Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka”, zagrożenia i konflikty te można podzielić na:
- konflikty egzogenne, mające przyczyny przede wszystkim w działalności człowieka,
- konflikty endogenne, wynikające paradoksalnie z przyczyn naturalnych (procesów przyrodniczych).
W niniejszym opracowaniu pozwolono sobie na zaznaczenie najważniejszego problemu, a mianowicie – Zabudowy rekreacyjnej, nie przez sam fakt istnienia, lecz formułę organizacyjną tzw. „rekreacji osiadłej”.
Sławica, zespół ogródków działkowych i osiedle letniskowe położone na północy w otulinie Parku (gmina Skoki), wciśnięte zostało między jeziora: Gackie, Borowe i Księże. Jak wspomniano, formalnie położone jest poza granicami obszaru Parku Krajobrazowego, jednak zasięg oddziaływań jest znacznie większy. Kompleks ten stanowi barierę na naturalnym łączniku ekologiczny: Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka-Obszar Chronionego Krajobrazu Rynna Wągrowiecko-Gołaniecka. Z tego względu zabudowa rekreacyjna, o ile będzie się rozwijała, winna być przeniesiona poza zlewnię Jeziora Gackiego (na zachód i północ od miejscowości Gać).
Ponadto na obszarze Parku i w otulinie rozwinęła się liczna zabudowa rekreacyjna w postaci mniejszych skupisk lub pojedynczych domów, czasem (co jest najkorzystniejsze) zintegrowanych z wsiami. Osiedla letniskowe są zwodociągowane, lecz nieskanalizowane.
Ścieki gromadzone są w niewielkich osadnikach gnilnych. Takie rozwiązania prowadzą do zanieczyszczania azotanami oraz bakteriologicznie wód gruntowych, co z kolei prowadzi do zanieczyszczenia wód jeziornych.
Odpady powstające w obrębie skupisk działek letniskowych zwykle zagospodarowywane są we własnym zakresie (często wywożone są do lasu, lub pobliskiego rowu), często brak ogólnie dostępnych kontenerów, oraz mieszkańcy działek nie wywiązują się z obowiązku podpisania umów na odbiór nieczystości stałych i płynnych, wynika z stąd duża rola gmin, które powinny to egzekwować.
Wtórne podziały gruntów połączone ze zmianą użytkowania – zjawisko to występuje w otulinie Parku. Ekspansywna gospodarka gruntami i przeznaczanie coraz większych terenów pod zabudowę mieszkaniową i rekreacyjną to zjawiska dotyczące praktycznie wszystkich gmin tworzących Park.
Szczególnie niebezpieczne jest tworzenie zwartych kompleksów osadniczych bezpośrednio kontaktujących się ze strefą leśną, złożonych z małych działek, o znacznym procencie powierzchni zajętej pod zabudowę. W efekcie wokół Parku zaciska się pierścień obszarów zurbanizowanych położonych w otulinie, a ostatecznie wpływy przenoszone są do wnętrza Parku. Jakkolwiek takim podziałom podlegają grunty głównie w otulinie (m.in. Kliny, Milno, Kicin, Rakownia, Boduszewo, Potasze, Annowo) to natężenie zjawiska budzi obawy o stan lasów Parku. Jeszcze raz należy podkreślić, że nie sam fakt zmiany przeznaczenia gruntu i jego zabudowanie jest niebezpieczny, lecz forma zjawiska. Powstają osiedla oderwane od istniejących struktur osadniczych, pozbawione infrastruktury komunalnej i zapewne trudno integrujące się z całą siecią osadniczą. Działki często opierają się o ścianę lasu, nie respektują faktu płynności granicy polno-leśnej. Nowo sporządzane plany obejmują najczęściej drobne fragmenty gruntu, bez dbałości o kompleksowość zagospodarowania przestrzeni, często naruszając jedność struktur funkcjonalnych środowiska (np. szlaki migracyjne, panoramy widokowe, walory historyczne i kulturowe). Nowe podziały dotknęły nawet miejscowość Dąbrówka Kościelna, której układ przestrzenny, z racji swych wartości historycznych, kulturowych (sakralnych) powinien być chroniony jako całość. Prowadzenie takiej polityki przestrzennej może spowodować nieodwracalne zmiany w środowisku i doprowadzić do jego degradacji, szczególnie że obszary te nie są kompleksowo wyposażane w urządzenia sanitacyjne.
Dlatego wydaje się bardzo ważne aby przedsięwzięcie kanalizacji Puszczy Zielonki znalazło swoją realizację i aby po jego zakończeniu nakłonić wszystkich mieszkańców tego terenu do podłączenia swoich domów do instalacji kanalizacyjnej.
Władze parku postanowiły podjąć działanie mające uporządkować ład przestrzenny, i zahamować niekorzystne procesy zachodzące w Puszczy Zielonce, a mianowicie opracowały nowy plan ochrony Parku. Przyjęty Rozporządzeniem Wojewody Wielkopolskiego Nr 4/05 z dnia 4 kwietnia 2005r (Dz.U. Woj. Wielkopolskiego Nr 49 poz. 1527 z 2005r.) W Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka oraz w jego otuliny wyodrębniono strefy funkcjonalno-krajobrazowe. Podstawą wydzielenia była spójność funkcjonalno-przyrodnicza terenów objętych strefą. W odniesieniu do stref A-E, znajdujących się w granicach Parku Krajobrazowego, sformułowano nakazy i zakazy dotyczące użytkowania zasobów i przestrzeni. W przypadku otuliny wyznaczono strefy F-H, w stosunku do których podano zalecenia wykorzystania gospodarczego.
Strefy w granicach Parku Krajobrazowego:
Strefa A – strefa ochrony rezerwatowej,
Strefa B – strefa ochrony ekosystemów leśnych,
Strefa C – strefa ochrony krajobrazu naturalnego wód powierzchniowych,
Strefa D – strefa ochrony obszarów nieleśnych,
Strefa E – strefa ochrony krajobrazu kulturowego (wraz z traktami).
Strefy w granicach otuliny Parku Krajobrazowego:
Strefa F – strefa ochrony krajobrazu kulturowego związanego z rolnictwem,
Strefa G – strefa ochrony korytarzy ekologicznych (obszar chronionego krajobrazu),
Strefa H – strefa obszarów intensywnie przekształconych antropogenicznie.
W obrębie stref wyznaczono: zadania, nakazy oraz zakazy, wprowadzone Planem Ochrony Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka mają obowiązywać na terenie całego Parku. Dotyczą zagospodarowania Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka. Ich celem jest ochrona przyrody i krajobrazu na zasadach zrównoważonego rozwoju przy jednoczesnym nie wyłączaniu terenu Parku Krajobrazowego spod działalności człowieka.
Przez malownicze tereny Parku Krajobrazowego „Puszcza Zielonka” przebiega szlak kajakowy wytyczony rynną jezior polodowcowych leżących na terenie Gminy Pobiedziska. Szlak ma długość około 11,3 km. Rozpoczyna się w Pobiedziskach na jeziorze Biezdruchowo i biegnie przez odcinek rzeki Głównej, rynną jezior – Jerzyńskie, Wronczyńskie Małe i Duże – kończy się na jeziorze Stęszewsko-Kołatowskim w Tucznie. Na trasie zlokalizowane zostały przenoski kajakowe ułatwiające korzystającym transport kajaków. Turyści mogą także korzystać z dwóch bezpłatnych pól biwakowych: Złotniczki oraz Wronczynek. Oprócz podziwiania walorów przyrodniczych Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka, na kajakarzy czekają też inne atrakcje – warto zatrzymać się w miejscowościach położonych w sąsiedztwie szlaku. We wsi Wronczyn zobaczyć można: drewnianą dzwonnicę z XIX w. znajdującą się przy kościele parafialnym, dwór murowany z I połowy XIX w., murowaną gorzelnię pofolwarczną z 2 połowy XIX w. W odległości 3 km od Wronczyna znajduje się wieś Krześlice, w której podziwiać można murowany pałac z połowy XIX w. Podczas kajakowej wędrówki warto rozglądać się za mieszkańcami szlaku. Można tu zobaczyć liczne gatunki ptaków oraz oglądać ślady działalności bobrów.
Plaże
Na Szlaku Kajakowym „Puszcza Zielonka” z bezpiecznej kąpieli skorzystać można na dwóch profesjonalnie przygotowanych plażach:
- Plaża w Pobiedziskach nad Jeziorem Biezdruchowskim czynna w sezonie letnim. Nadzór – Ośrodek Sportu i Rekreacji w Pobiedziskach, tel. 61 8153 603, e-mail: osir@osir.pobiedziska.pl, www.osir.pobiedziska.pl
- Eko-Plaża w Stęszewku nad Jeziorem Stęszewsko-Kołatkowskim. Czynna sezonowo. Wstęp płatny. Więcej informacji na www.eko-plaza.pl
W sąsiedztwie szlaku działa kilka wypożyczalni sprzętu wodnego oraz gospodarstwa agroturystyczne i punkty gastronomiczne.
Więcej informacji na stronie: http://old.puszcza-zielonka.pl/turystyka/szlak-kajakowy.html
Projekt „Szlak Kajakowy Puszcza Zielonka” dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.
Związek Międzygminny „Puszcza Zielonka” oraz Stowarzyszenie Jednostek Samorządu Terytorialnego „Komunikacja” wspólnie opracowały koncepcję „Cysterskiego Szlaku Rowerowego” (w skrócie CSR) na trasie od Poznania do Łekna. Szlak ten prowadzi przez najważniejsze miejsca związane z Cystersami na terenie północnej Wielkopolski: Owińska, Wągrowiec, Tarnowo Pałuckie i Łekno. Oraz gminę Skoki.
Na jego trasie planuje się również zorganizowanie dodatkowych imprez, które będą uzupełniały ofertę już istniejącą (coroczny Festyn na Zbylutowym Grodzie w Tarnowie Pałuckim i Łeknie, Jarmark Cysterski w Wągrowcu itd.).
Trasa „Cysterskiego Szlaku Rowerowego” przebiega przez teren trzech powiatów poznańskiego, gnieźnieńskiego i wągrowieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem gmin: Poznań, Czerwonak, Murowana Goślina, Swarzędz, Kiszkowo, Skoki, Wągrowiec, Mieścisko.
Wybór formy aktywnego wypoczynku „na rowerze” w połączeniu z edukacją historyczną, wynika z efektów jakie uzyskane zostały na podstawie badań, na temat potrzeb turystycznych na obszarze Puszczy Zielonki, jak również tych, jakie przyniosła ankieta zamieszczona na stronie powiatu wągrowieckiego pt. „Każda opinia ma znaczenie”, która jednogłośnie ukazała potrzebę utworzenia trasy rowerowej.
W celu pozyskania pieniędzy na wykonanie infrastruktury Szlaku, ZMPZ – lider przedsięwzięcia, złożył wniosek do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego i otrzymał dofinansowanie w kwocie 21 tys. zł.
Szlak ma kształt pętli, liczy 143 km i jest oznakowany oficjalnym logo Szlaku Cysterskiego w Polsce.
Wytyczona trasa łączy obiekty i miejsca historycznie związane z pobytem Cystersów w północnej części wielkopolskiej ziemi (od pocz. XII w.).
Dodatkowo prowadzi po terenach atrakcyjnych przyrodniczo, przemierza Park Krajobrazowy „Puszcza Zielonka” oraz Obszar Chronionego Krajobrazu „Rynny Doliny Wełny i Strugi Gołaniecko-Wągrowieckiej”.
Najciekawsze miejsca na trasie:
związane z Cystersami i inne: atrakcyjne krajobrazowo, ciekawe historycznie…
- Antoniewo – kompleks ciekawych architektonicznie budynków z pocz. XX w. (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy),
- Bracholin – wiatrak typu holender z 2 poł. XIX w., jezioro Bracholińskie z zachowaną awifauną i florą charakterystyczną dla pierwotnego osadnictwa grodowego i klasztornego,
- Budziejewko – kościół św. Wojciecha, kamień Św. Wojciecha – zabytek przyrody (głaz narzutowy),
- Budziejewo – dwór z poł. XIX w.,
- Dąbrówka Kościelna – Sanktuarium Maryjne Matki Bożej Pocieszenia, Dąb Papieski,
- Jagniewice – dwór z XIX w.,
- Lechlin – kościół św. Stanisława, eklektyczny dwór z parkiem krajobrazowym,
- Łekno – częściowo zachowany układ urbanistyczny z XVI w., studnia Weroniki na Rynku, kościół śś. Piotra i Pawła, grodzisko stożkowate, stanowisko Ł3 tzw. „Klasztorek” (wykopaliska archeologiczne),
- Mieścisko – kościół św. Michała,
- Owińska – kościół św. Jana Chrzciciela i klasztor pocysterski, kościół św. Mikołaja, Pałac rodziny von Treskow, Dąb Bartek, punkt IT,
- Pawłowo Skockie – pałac z końca XIX w. z parkiem krajobrazowym,
- Popowo Kościelne – drewniany kościół Zwiastowania NMP, przy kościele zespół 9 kapliczek,
- Poznań – kościół św. Jana Jerozolimskiego, początek CSR,
- Raczkowo – drewniany kościół Wszystkich Świętych i drewniana dzwonnica,
- Rejowiec – drewniany kościół Serca Pana Jezusa i drewniana dzwonnica,
- Rościnno – pałac eklektyczny (Dom Rekolekcyjny Archidiecezji Poznańskiej) z parkiem krajobrazowym, trzy aleje wychodzące ze wsi: dębowa, kasztanowa i lipowa,
- Skoki – szachulcowy kościół św. Mikołaja; neogotycki, poewangelicki kościół śś. Piotra i Pawła, eklektyczny dwór z parkiem krajobrazowym,
- Swarzędz – jezioro Swarzędzkie,
- Tarnowo Pałuckie – drewniany kościół Św. Mikołaja
- Wągrowiec – kościół Wniebowzięcia NMP i klasztor pocysterski, Opatówka (Muzeum Regionalne), kościół farny Św. Jakuba Apostoła i drewniana dzwonnica, pomnik ks. Jakuba Wujka, bifurkacja,
- Wiatrowo – pałac z 2 poł. XVIII w. z parkiem krajobrazowym,
- Wierzenica – drewniany kościół św. Mikołaja,
- Wierzonka – groby rodziny von Treskow,
- Zielonka – arboretum, początek ścieżki dydaktycznej „Zbiorowiska roślinne wokół Puszczy Zielonka”.
Przebieg szlaku na terenie gminy Skoki
Przez gminę Skoki szlak przebiega ponad 40 km, wiedzie dwoma odnogami z Dąbrówki Kościelnej.
Pierwsza odnoga prowadzi nas w kierunku Niedźwiedzin. Towarzyszą nam niebieskie znaki Dużego Pierścienia Rowerowego wokół Puszczy Zielonka, zwanego w skrócie „DePeeRem”. Wjeżdżamy do lasu. Po dwóch kilometrach to wznoszącej się, to opadającej i miejscami piaszczystej drogi leśnej, skręcamy w lewo i po chwili w prawo. Wesoły młodnik sosnowy, poprzetykany tu i ówdzie pojedynczymi brzozami ustępuje po pewnym czasie polom.
Opuszczamy teren Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka. Coraz bardziej piaszczysta droga doprowadza nas jak po sznurku do Niedźwiedzin, wsi z metryką sięgającą 1348r., z pozostałościami dawnego rozplanowania przestrzennego. Po dojechaniu do poprzecznej drogi gruntowej skręcamy w lewo, po chwili, na głównym skrzyżowaniu dróg we wsi (duży kamień pomalowany na biało), ponownie w lewo. Po chwili skręcamy w prawo, w wyboistą drogę gruntową, zgodnie z drogowskazem na Rejowiec. Po lewej zostawiamy szosę, prowadzącą w kierunku Skoków.
Nasz szlak prowadzi teraz wraz ze znakami szlaku łącznikowego Puszczy Zielonki nr 9. Wkrótce testujemy naszą formę na stromym, 200-metrowym, piaszczystym podjeździe. Gdy 600 m dalej z lewej dochodzi do naszego szlaku droga, jej nawierzchnia znacznie się polepsza. Niedługo potem przecinamy tory kolejowe, na których odbywa się ruch towarowy i wjeżdżamy do Rejowca, zwanego niekiedy Poznańskim.
W Rejowcu po lewej stronie możemy przystanąć na chwilę odpoczynku na miejscu postojowym w cieniu okazałego drzewa obok figury Serca Jezusowego.
Kontynuując drogę po dotarciu do poprzecznej drogi asfaltowej skręcamy w lewo i zatrzymujemy się przy doskonale widocznym po prawej drewnianym modrzewiowym kościele. 
Dawny kalwiński zbór powstał dzięki staraniom podkomorzego Andrzeja Reja, wnuka Mikołaja Reja z Nagłowic już w 1626 roku z drewna modrzewiowego. W 1820 r. został przejęty przez ewangelików i odnowiony. Od 1945 r. należy do katolików i nosi wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Warto zajrzeć do środka – oprócz barokowego ołtarza i oryginalnych balkonów w kruchcie znajdziemy blaszane tablice herbowe szlachty wyznania kalwińskiego, głównie z XVII w. Nieopodal świątyni stoi drewniana dzwonnica z 1820 r. o konstrukcji słupkowej. Kościół w Rejowcu jest jednym z elementów Szlaku Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonka.
W południowo-wschodniej części Rejowca znajdują się pozostałości folwarku. Na cmentarzu na przeciwnym końcu wsi rosną okazałe sosny (obwód do 220 cm). Na południowy wschód od wsi mieści się duży skład produktów naftowych należący do Operatora Logistycznego Paliw Płynnych Baza nr 4. Tymczasem my wracamy na szosę. 100 metrów za kościołem, a dokładniej za budynkiem miejscowej podstawówki skręcamy w prawo. Po lewej mijamy tablicę informacyjną. Asfalt ustępuje nawierzchni gruntowej. Po prawej, pod numerem 26 budynek z ciekawym, piętrowym gankiem drewnianym. My skręcamy w lewo wraz ze znakami czerwonego szlaku pieszego. Mocno piaszczystą drogą opuszczamy wieś.
Po dojechaniu do ściany lasu, przy drewnianym krzyżu skręcamy w prawo. Po kolejnych 50 m wjeżdżamy do lasu. Skrzyżowanie dróg leśnych przejeżdżamy na wprost. Po kolejnych 1500 m leśnej jazdy z prawej dochodzi droga ze Stawian. Przekraczamy bezimienny strumyk. Na kolejnym rozstaju dróg skręcamy w prawo skos i lekko podjeżdżamy. Wkrótce po prawej mijamy boisko i docieramy do poprzecznej asfaltowej szosy.
Jesteśmy w Antoniewie. Zanim skręcimy w lewo i pojedziemy w kierunku Skoków, warto poświęcić trochę czasu na przyjrzenie się ciekawej architekturze Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego im. Janusza Korczaka.
Możemy się także zatrzymać obok tablicy informacyjnej na temat Antoniew.
Jeszcze lepiej zostać tu na nocleg – tym bardziej, że istnieje taka możliwość.
Przed chwilą przecięliśmy poprzeczny rowerowy szlak łącznikowy nr 9. Pojawiają się pierwsze zabudowania Skoków. Ulica Antoniewska delikatnie wznosi się, a następnie opada do przejazdu kolejowego. Zaraz za nim skręcamy w lewo, w ul. Kazimierza Wielkiego po prawej mijamy restaurację „Stary fortepian” i zatrzymujemy się przy znaku STOP. Jedziemy ostrożnie prosto w ul. Jana Pawła II, którą to w 2006 i 2007 r. biegła trasa wyścigu Tour de Pologne, najważniejszej polskiej imprezy kolarskiej. Wkrótce mijamy Plac Strażacki i wjeżdżamy na Plac Powstańców Wielkopolskich na którym znajduje się tablica z mapą turystyczną.
Ruszamy dalej prosto. Z rynku wyjeżdżamy ul. Kościelną. Po lewej widać szachulcowy kościół św. Mikołaja z 1737 r., kolejny element Szlaku Kościołów Drewnianych. Dwie niewysokie wieże są znacznie młodsze – pochodzą z 1911 r. Na zewnętrznej ścianie kościoła – tablica nagrobna Zofi i z Latalskich Rejowej z ok. 1630 r.
Dekoracja wnętrza jest przede wszystkim barokowa i rokokowa. Kościół obecnie znajduje się w kapitalnym remoncie i nie ma możliwości jego zwiedzania. Ciekawostką jest wpis w parafialnej księdze chrztów. 26 września 1831 r. pojawia się w niej nazwisko Adama Mickiewicza, który, przebywając w tym czasie w niedalekim Budziszewku, został ojcem chrzestnym Marii Tekli Łubieńskiej.
Kontynuujemy jazdę ul. Kościelną. Przekraczamy Małą Wełnę i docieramy do poprzecznej ul. Rościńskiej.
Uwaga na wzmożony ruch!
Przed nami – doskonale widoczna, późnobarokowa figura św. Jana Nepomucena z XVIII w.
Skręcamy w prawo i jedziemy w kierunku Wągrowca. Po lewej mijamy cmentarz ze zbiorową mogiłą ośmiu osób, poległych w 1939 r. Zaraz za cmentarzem ostrożnie skręcamy w lewo. Kierujemy się na Rościnno. Czeka nas miły zjazd asfaltem z widokiem na jez. Rościńskie po prawej. Mijamy drogowskazy do licznych w okolicy ośrodków wypoczynkowych. Za przesmykiem jedziemy piękną aleją lipowo – dębową. Wkrótce jesteśmy w Rościnnie.
Po lewej – dom rekolekcyjny archidiecezji gnieźnieńskiej. Mieści się on w pałacu eklektycznym z II poł. XIX w., odrestaurowanym w 1981 r. otoczony parkiem z końca XIX w. o pow. 13,7 ha z ciekawym drzewostanem, na który składają się: okazałe buki i dęby, wyjątkowo rozłożysty cis oraz klon o obw. 390 cm.
Z wsi wychodzą trzy stare aleje – dębowa (do Skoków), lipowa (do Grzybowa) oraz kasztanowcowa (do Roszkówka).
Na wysokości bramy wjazdowej do parku skręcamy w prawo, w drogę asfaltową. Po dojechaniu do poprzecznej drogi, także gruntowej – skręcamy w lewo. Mocno piaszczysta droga stopniowo wznosi się. Wkrótce wyjeżdżamy z lasu, ponownie witamy „asfaltowy dywanik”. Po lewej, w dole, widoczne jez. Lechlińskie.
Przed nami widać też kościół w Lechlinie, a na przeciwko niego tablica informacyjna o historii wsi.
Po chwili jesteśmy już we wsi. Jedziemy dalej prosto, na północ. Po lewej mijamy park krajobrazowy z pocz. XIX w. zlokalizowany obok dworu, rozciągający się aż do jeziora (zajmuje obszar ok. 4,5 ha).
Wspomniany dwór kryty jest dachem mansardowym i powstał w czasie, gdy wieś została przejęta przez Niemca z rodziny von Treskow (wieża pochodzi z 1840 r.). Obecnie został odrestaurowany przez prywatnych właścicieli i nie wiadomo jeszcze, czy będzie udostępniony do zwiedzania.
Po dotarciu do poprzecznej szosy skręcamy w lewo. Chwila zjazdu i opuszczamy ostatnie zabudowania wsi. Po dotarciu do rozstaju dróg możemy doznać lekkiej dezorientacji: Na wprost – drogowskaz na Grzybowice, w lewo na… Grzybowo! Teraz jest już chyba jasne, dlaczego warto te okolice odwiedzić jesienią…Szlak wiedzie prosto.
Jedziemy przyjemnie gładką, nową szosą w lesie. Niestety, wszystko, co dobre, szybko się kończy. Po 1800 m asfalt skręca lekko w lewo w kierunku Grzybowic, a my jedziemy na wprost, mocno piaszczystą drogą leśną w kierunku Nowego Gościńca. Droga jest coraz trudniejsza. Po dłuższej chwili po prawej mijamy stawy hodowlane. Ilość piasku, zwłaszcza w suche, letnie dni, może sprawić tutaj problem właścicielom rowerów na bardzo cienkich oponach. Gdy osiągamy skrzyżowanie dróg leśnych, skręcamy w prawo osuszając gminę Skoki.
Następnie szlak wiedzie do Wągrowca i Łekna, gdzie zatacza krąg, aby wjechać na teren naszej gminy od strony Kakulina. Po dojechaniu do poprzecznej drogi asfaltowej jedziemy prosto, drogą gruntową, zgodnie z drogowskazem na Nadmłyn. Po chwili jednak, na pierwszym skrzyżowaniu dróg gruntowych skręcamy w lewo i mocno piaszczystą drogą, wiodącą między chałupami, opuszczamy wieś.
Teraz jedziemy non-stop prosto, nigdzie nie skręcając! W ten sposób wjeżdżamy do lasu. Po dłuższej chwili docieramy do asfaltowej drogi.
Jesteśmy w Raczkowie. Po prawej znajduje się drewniany kościół p.w. Wszystkich Świętych (powstał w latach 1780-82) z wieżą zwieńczoną blaszanym barokowym hełmem powstał w latach 1780- 82.
Wewnątrz – ołtarz główny z krucyfiksem z XVII w., uważanym za cudowny.
Nieopodal kościoła – drewniana dzwonnica z 1780 r. Po przeciwnej stronie szosy – eklektyczna plebania z końca XIX w. oraz dwór z pocz. XIX w.
Kontynuując jazdę prosto mijamy zabudowania wsi, a następnie po minięciu zabudowań wiejskich skręcamy w prawo i opuszczamy Raczkowo szosą wiodącą na południe. Długim zjazdem z piękną panoramą pól i lasów docieramy do Jagniewic. Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo i opuszczamy wieś zjazdem, wiodącym w kierunku lasu. Wkrótce przekraczamy Małą Wełnę.
W dolinie po prawej – grodzisko stożkowate o średnicy ok. 80 m i wys. 5 m., z widocznymi śladami fosy i podgrodzia. Wkrótce las po lewej kończy się, a jego granicą biegnie droga gruntowa, w którą skręcamy.
Droga gruntowa po chwili spotyka się z szosą. Skręcamy w lewo i podjeżdżamy w kierunku Bliżyc. We wsi, po lewej stronie, widoczny ośrodek agroturystyczny Walentynówka. Poznać go można po charakterystycznym budynku z wieżyczkami zdobionymi flankami oraz wybiegach dla koni.
Z Bliżyc wyjeżdżamy szosą w lewo, zgodnie z drogowskazem na Wysoką. Do wsi prowadzi dość stromy zjazd.
Wkrótce nawierzchnia asfaltowa ustępuje coraz bardziej piaszczystej drodze. Im większa susza, tym trudniej będzie tutaj przejechać na rowerze na cienkich oponach, być może będzie trzeba fragmentami prowadzić jednoślad. 
Po lewej mijamy pozostałości glinianych lepianek, następnie przejeżdżamy pod wiaduktem linii kolejowej. Przekraczamy dopływ Małej Wełny i wkrótce osiągamy upragnioną – zapewne – szosę (drogę wojewódzka nr 197). 
Skręcamy w prawo, aby po chwili odbić w lewo, w wąską szosę, zgodnie z drogowskazem na Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka.
Jesteśmy w Pawłowie Skockim. Mijamy niewesołe szczątki PGR-u oraz zrujnowany dwór z XIX w. Otoczony jest on zdziczałym parkiem krajobrazowym, w którym rosną klony i jesiony z domieszką grabów.
Po chwili mijamy tablicę – witacz Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka. 
Piaszczysta droga prowadzi obok leśniczówki Dzwonowo stanowiącej także gospodarstwo agroturystyczne obok którego znajduje się miejsce postojowe z zadaszeniem – własność gminy Skoki i kończy się przy drodze asfaltowej.
Droga ta wyprowadza nas z terenu gminy Skoki z powrotem do Dąbrówki Kościelnej.
Przewodnik po „Cysterskim Szlaku Rowerowym w Północnej Wielkopolsce” PDF 5 MB
Więcej o Cysterskim Szlaku Rowerowym na stronach:
Co w turystyce słychać ?
