20 lat z ptakami

W Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy Skoki, z udziałem burmistrza Tadeusza Kłosa i Elżbiety Skrzypczak, dyrektorki Biblioteki, odbyło się spotkanie z okazji 20-lecia Zespołu Obrączkarskiego Rościnno.

Spotkanie zaczęło się o niespodzianki, ponieważ Bogumiła Szewczyk odczytała Hubertowi Czarneckiemu – kierownikowi zespołu – list od Liwii Pawłowskiej, 13-letniej pasjonatki fotografii, której jedna z prac znalazła się na ogólnopolskiej wystawie poświęconej ptakom. Dziewczyna uczestniczy w akcjach obrączkowania ptaków prowadzonych m.in. przez Huberta Czarneckiego i uwieczniła go w akcji. Jest też autorką wielu innych zdjęć przedstawiających przyrodę.

Hubert Czarnecki opowiedział zebranym krótką historię od pierwszych dziecięcych i młodzieńczych fascynacji ptakami do powstania Zespołu Obrączkarskiego Rościnno, po aktualne wieści z „ptasiego świata”. Zaczęło się od młodzieńczych wypraw, potem już formalnej współpracy z ornitologami, aż w końcu doszło do powołania Rościńskiej Grupy Żuraw i zespołu. Fascynaci mają za sobą pobyt m. in.: na Karsiborskiej Kępie niezamieszkałej wyspie w delcie wstecznej Świny w północnej części Zalewu Szczecińskiego. To ostoja ptaków o randze europejskiej. Ale także na obozach obrączkarskich takich jak: Akcja Jeziorsko i Akcja Siemianówka.

Już wtedy zaobserwowali ptaki obrączkowane np. w Hiszpanii, które trafiły na rozległe połacie Karsiborskiej Kępy. Przykładem był m.in. trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus), który został zaobrączkowany w Hiszpanii i po 470 dniach w odległości 1779 km został ponownie schwytany przez obrączkarza Tomasza Coftę.

Zespół Obrączkarski Rościnno tworzą: Hubert Czarnecki (kierownik) z synami Olkiem i Bartkiem, Maciej Giereszewski, Bartosz Krąkowski, Adam Loręcki, Gracjan Loręcki, Mateusz Loręcki, Karol Majntas oraz studenci Sekcji Ornitologicznej Koła Leśników Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

IMPONUJĄCE STATYSTYKI

W ciągu dwudziestu lat funkcjonowania członkowie zespołu mogą pochwalić się zaobrączkowaniem 31.607 ptaków z 174 gatunków. Odnotowali też 19.501 retrapów i wiadomości powrotnych. Retrap, to ponowne stwierdzenie tego samego ptaka w odległości do 5 km od miejsca obrączkowania. Wiadomość powrotna, to ponowne stwierdzenie tego samego ptaka w odległości powyżej 5 km od miejsca obrączkowania.

Najczęściej obrączkowanym gatunkiem była bogatka Parus major. Członkowie zespołu zaobrączkowali aż 4569 ptaków z tego gatunku i uzyskali 1201 informacji powrotnych. Stwierdzenia tych zaobrączkowanych ptaków dotarły m.in.: z Litwy, Belgii i Niemiec.

Kolejnym ptakiem w gronie najliczniej zaobrączkowanych jest dymówka Hirundo rustica, czyli jeden z grzech gatunków jaskółek. Zespół wyposażył w obrączki 3513 ptaków, uzyskał 40 informacji powrotnych, w tym m.in. z Węgier.

Trzcinniczki Acrocephalus scirpaceus były zaobrączkowane aż 2213 razy, zespół uzyskał 206 informacji powrotnych, a zaobrączkowane przez nich ptaki stwierdzono w: Belgii, Czechach, Francji, Hiszpanii, Holandii, Luksemburgu i Niemczech.

Mewy śmieszki Chroicocephalus ridibundus zostały zaobrączkowane 2196 razy. Zespół otrzymał 7240 informacji powrotnych. Kraje, z których nadeszły stwierdzenia obecności zaobrączkowanych ptaków to: Austria, Belgia, Białoruś, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Maroko, Niemcy, Portugalia, Rosja, Serbia, Słowenia, Szwajcaria, Tunezja, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania i Włochy (25 krajów).

W gronie najliczniej obrączkowanych ptaków znalazła się modraszka Cyanistes caeruleus. W tym przypadku zespół zaobrączkował 2038 ptaków, uzyskał 413 informacji powrotnych, a stwierdzenia uzyskano m.in. z Belgii oraz Estonii.

W Top 10, czyli najczęściej obrączkowanych ptaków znalazły się jeszcze: Kapturka Sylvia atricapilla – 1369 ptaków, Pierwiosnek Phylloscopus collybita – 1124 ptaków, bocian biały Ciconia ciconia – 1104 ptaków, które były widziane w Bułgarii, Czech, Etiopii, Izraela, Niemiec, Rumunii, Turcji, Węgier, Dzwoniec Chloris chloris – 1062 ptaków, Rudzik Erithacus rubecula – 996 ptaków.

Począwszy od 2011 roku Zespół oznakował na terenie powiatu wągrowieckiego 1104 młode bociany białe, w tym 223 osobniki na terenie miasta i gminy Skoki. Stwierdzenia dotarły z: Bułgarii, Czech, Etiopii, Izraela, Niemiec, Rumunii, Turcji, Węgier.

Kolejnym ptakiem, który stał się obiektem zainteresowania Zespołu, to żuraw  Grus grus Oznakowano 496 ptaków, a 4305 informacji powrotnych dotarło z: Polski, Austrii, Belgii, Czech, Francji, Hiszpanii i Niemiec.

„ROŚCISŁAW”

W maju 2022 roku, na polu wschodzącej kukurydzy w Rościnnie, zaobrączkowany i zaopatrzony w tzw. logger został młody żuraw, którego ochrzczono imieniem „Rościsław”. Jego miejscem wylęgu było gniazdo żurawi w okolicach Jeziora Rościńskiego. Logger, czyli rejestrator, został zakupiony ze środków Miasta i Gminy Skoki oraz Gminy Wągrowiec. Dzięki temu urządzeniu Zespół Obrączkarski może śledzić trasę przelotów ptaka i ustalić także miejsce jego aktualnego pobytu oraz długości tras, jakie pokonuje. Bieżące informacje znajdziecie Państwo na profilu „Rościsław” na Facebooku.

UDZIAŁ W PRACACH BADAWCZYCH I EDUKACYJNYCH

CES 2004 – 2007 r. – Stałe Powierzchnie Odłowu Ptaków, to ogólnopolski program wykorzystujący metodę obrączkowania do monitorowania zmian zachodzących w lęgowych populacjach ptaków śpiewających.

„Ptaki  w naszym otoczeniu” 2008 – 2009 r. – projekt realizowany we współpracy z ZSP nr 2 w Wągrowcu z  Kingą Wójcik oraz Grażyną Witkowską.

Budki lęgowe 2022 – 23 r. – cykl spotkań przy Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy w Skokach

2014 – 2022 r. „Wybrane aspekty biologii gęgawy Anser anser na pojezierzu gnieźnieńskim w aspekcie łowieckich zasad racjonalnego gospodarowania populacją” – działania w ramach pracy doktoranckiej Bartosza Krąkowskiego.

Akcja Rgielsko 2022 – 23

Mewa białogłowa – monitoring lęgowy prowadzony przez Adama Loręckiego i Macieja Giereszewski

Błotniak łąkowy oraz rybitwa rzeczna – czynna ochrona

Żuraw – obrączkowanie.

Bocian biały – obrączkowanie.

Akcje edukacyjne dla dzieci i młodzieży realizowane w placówkach oświatowych i bibliotecznych.

zdjęcia ze spotkania Franciszek Szklennik

Fot. autor, arch. H. Czarneckiego